O Ayrton Senna έκανε την εμφάνισή του στον κόσμο της Formula 1 το 1984 σε ηλικία 24 ετών, με τα μονοθέσια της Τoleman, μιας ομάδας που ήταν τότε λίγο περισσότερο ισχυρή από όσο η Μinardi των ημερών μας. Παρά το γεγονός ότι διέθετε τον ασθενέστερο σχεδόν κινητήρα του ανταγωνισμού –τον 4κύλινδρο της Ηart- ο νεαρός Βραζιλιάνος εντυπωσίασε τους πάντες με την ταχύτητά του και τον τρόπο που οδηγούσε, διεκδικώντας μάλιστα ακόμη και την …νίκη από τον πρωτοκλασάτο Αlain Prost στο βροχερό Μονακό του 1984, ώσπου “τρομαγμένοι” από την επίδοσή του οι οργανωτές διέκοψαν τον αγώνα για να μην χάσει ο Γάλλος την πρώτη θέση. Όμως, η ειρωνία της τύχης τα έφερε έτσι ώστε εκείνο το Grand Prix να… συμβάλει στην απώλεια του τίτλου από τον Prost, αφού λόγω της πρόωρης λήξης του μοιράστηκαν οι μισοί βαθμοί και στο τέλος ο Αlain υποσκελίστηκε στην κατάταξη από τον Lauda για μισό βαθμό (Αν ο Γάλλος τερμάτιζε δεύτερος στο Μονακό θα έπαιρνε 6 βαθμούς αντί για τους 4,5 της …μισής πρωτιάς του Grand Prix των Μονεγάσκων και πιθανά θα είχε εκείνος το προβάδισμα για το πρωτάθλημα). Από τότε, από την πρώτη του χρονιά στα Grand Prix, ο Ayrton Senna βρήκε τον τρόπο να αμφισβητήσει το “καθεστώς” των κορυφαίων και να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα. Από τότε όμως χρονολογείται και η φοβερή αντιπαλότητά του με τον Prost, στον οποίο καθόλου δεν άρεσαν τα όσα συνέβησαν στο Μόντε Κάρλο κι αργότερα έλεγε πως “μπορούσε εκείνη την ημέρα να αυξήσει την απόσταση από εκείνον ό,τι ώρα ήθελε”.
1985-1987: H θητεία στην Lotus
Επόμενο ήταν μια από τις μεγάλες ομάδες να αρπάξει τον Αyrton και να τον εντάξει στη δύναμή της, ύστερα από το λαμπερό του ξεκίνημα: Στον αγώνα δρόμου που ακολούθησε εκείνη που πρόφθασε ήταν η Lotus, με την οποία ο Senna υπέγραψε συμβόλαιο τριών χρόνων. Η εποχή του θρυλικού Colin Chapman είχε βέβαια περάσει τότε, όμως η βρετανική ομάδα ήταν ακόμα ισχυρή, αν και όπως αποδείχθηκε όχι τόσο ώστε να κατακτήσει ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα. Τα μονοθέσια της Lotus την εποχή εκείνη μπορεί να εξοπλίζονταν με τους ισχυρότατους κινητήρες turbo της Renault και της Honda, αλλά η αξιοπιστία των υπόλοιπων συστημάτων στη συνεργασία μαζί τους δοκιμαζόταν σοβαρά. O Senna έπρεπε να πηγαίνει… σιγά για να τερματίζει και να βαθμολογείται, πράγμα που του στερούσε την δυνατότητα να εκμεταλλεύεται την ταχύτητά του για να κερδίζει. Ωστόσο κατάφερε να κάνει τις πρώτες του νίκες και να διεκδικήσει τους τίτλους εκείνης της τριετίας, παραμένοντας εντός του ανταγωνισμού για πάνω από μισή περίοδο κάθε φορά. Εκτός των άλλων ο Βραζιλιάνος διακρίθηκε τότε και για την εκπληκτική προσήλωσή του στις χρονομετρημένες δοκιμές, όπου δεν δίσταζε να εισέρχεται στην πίστα ελάχιστα πριν την λήξη τους και να βελτιώνει ακόμη περισσότερο τους, ήδη κορυφαίους έναντι των υπολοίπων, χρόνους του: Η “συνήθεια” αυτή θα τον χαρακτήριζε στους αγωνιστικούς χώρους της Formula 1 ως το τέλος της σύντομης ζωής του. Μετά την θητεία του Senna σε αυτήν, η Lotus σημείωσε φθίνουσα πορεία για -οικονομικούς κυρίως λόγους- κι επτά χρόνια αργότερα αποσύρθηκε από τα Grand Prix. Ιδιαίτερα ισχυρή κι ισάξια κάποτε με την Ferrari, η ομάδα αυτή είχε την τιμή ο τελευταίος μεγάλος οδηγός της να είναι αντάξιος της επίσης μεγάλης ιστορίας της στους αγώνες: Οι έξι πρώτες νίκες του Ayrton ήταν συνάμα και οι τελευταίες της Lotus στην Formula 1.
H ΧΡΥΣΗ ΕΞΑΕΤΙΑ
Η αντιπαλότητα με τον Prost
Το 1988 ο Senna υπέγραψε συμβόλαιο με την Μaclaren, στην οποία βρήκε τον ισχυρότερο ανταγωνιστή του και παγκόσμιο πρωταθλητή Αlain Prost. Η βρετανική ομάδα κυριάρχησε στα Grand Prix εκείνη τη χρονιά, κερδίζοντας τους 15 από τους 16 αγώνες της περιόδου. Ο Βραζιλιάνος, ύστερα από αγωνιώδη μάχη πόντο- πόντο με τον Γάλλο team mate του, κατέκτησε το πρώτο του παγκόσμιο πρωτάθλημα και κατά την αλήστου μνήμης δήλωσή του “ήρθε πιο κοντά στο θεό”. Η διαρκώς αυξανόμενη φήμη του κι η απόλυτη κυριαρχία του σε χρονομετρημένες δοκιμές και βροχερές συνθήκες αγώνα, μεγάλωσε ακόμη περισσότερο την αντιπαλότητά του με τον Prost. To 1989 οι σχέσεις των δύο πιλότων έφθασαν στο χειρότερο σημείο τους, με αποκορύφωμα την μεταξύ τους σύγκρουση στην πίστα της Σουζούκα, που έκρινε το πρωτάθλημα υπέρ του Αlain. Ο Γάλλος κατηγορούσε τον Βραζιλιάνο για το κακό κλίμα που υπήρχε εναντίον του στην ομάδα της ΜcLaren και για την ατυχή κατάληξη που είχε ο αγώνας τους, ενώ ο Αyrton διατύπωνε την άποψη πως η Αρχή του Σπορ έκανε τα πάντα για να ευνοήσει τον Prost. Τον επόμενο χρόνο η σύγκρουση στην Suzuka επαναλήφθηκε, όμως τα δεδομένα είχαν πλέον αντιστραφεί: Yπεύθυνος αυτή τη φορά ήταν ο Senna - και χαμένος στην μάχη για τον τίτλο- ήταν ο Alain, που στο μεταξύ είχε αλλάξει εταιρεία κι έτρεχε για την Ferrari. Ο Ayrton Senna ήταν για δεύτερη φορά πρωταθλητής.
Oι μυθικές εμφανίσεις
Το 1991 ήταν η πρώτη χρονιά της Williams FW14 στους αγώνες, με τον Νigel Mansell να χάνει τον παγκόσμιο τίτλο από μια σειρά ατυχιών κι από τα προβλήματα νεότητας του επαναστατικού “ηλεκτρονικού” του μονοθεσίου. Ο Βραζιλιάνος ήταν ο μοναδικός αντίπαλος του ισχυρότατου αυτού συνδυασμού και τελικά εκείνος που του στέρησε τον τίτλο. Οι οκτώ φορές που κατέκτησε την pole position την περίοδο εκείνη “μεταφράστηκαν” σε επτά νίκες και μια δεύτερη θέση, στην Μοnza: O Ayrton απέδειξε για μία ακόμη φορά πόσο καλά ήξερε να εκμεταλλεύεται στις συνθήκες κάθε αγώνα τα μοναδικά προσόντα του και στέφθηκε για τρίτη φορά παγκόσμιος πρωταθλητής. Παρά το γεγονός ότι η ζωή τα έφερε έτσι που ο τίτλος εκείνος να είναι ο τελευταίος του, καθώς η McLaren δεν ήταν πλέον ανταγωνιστική ως το σημείο να κερδίσει πρωτάθλημα, ο Senna δεν έπαψε να είναι κορυφαίος ως την
τελευταία στιγμή του. Κανείς δεν ξεχνά την τρομερή μονομαχία του 1992 στο Μονακό (αντάξιά της είχε να γίνει από το 1937, με την επική αντιπαράθεση των Brauchitch -Carazziola), όπου ο Μansell με την πανίσχυρη FW14 δεν μπόρεσε ποτέ να προσπεράσει την “ασθενική” ΜcLaren του Senna και παρέμεινε δεύτερος ως τον τερματισμό. Τον επόμενο χρόνο ο Βραζιλιάνος κέρδισε για έκτη φορά το σπουδαιότερο σιρκουί πόλης στον κόσμο κι έγινε ο “απόλυτος άρχοντας” του Μόντε Κάρλο, ξεπερνώντας την επίδοση του Graham Hill (5 νίκες) που “βαστούσε” από το 1969. Το 1993 ήταν και η τελευταία του χρονιά με την ΜcLaren, τερματίζοντας πέντε φορές στην πρώτη θέση, ενώ ο μεγάλος αντίπαλός του Αlain Prost με το ηλεκτρονικό του “ταξί” (Williams) κατακτούσε το πρωτάθλημα. Ο Αyrton αποχαιρέτησε την ομάδα με μια νίκη στην Αυστραλία, όπου στην συνέχεια αποθεώθηκε από το πλήθος, τους μηχανικούς του και τα στελέχη του βρετανικού team. Κανείς βέβαια δεν περίμενε τότε πως εκείνη θα ήταν η τελευταία του νίκη και πως για την ΜcLaren θα περνούσαν τέσσερα ολόκληρα άγονα χρόνια, δίχως πανηγυρισμούς για την κατάκτηση της πρώτης θέσης σε αγώνα…
Πρωτομαγιά 1994…
Στην απογυμνωμένη -λόγω της αλλαγής των κανονισμών- από ηλεκτρονικά συστήματα Williams, στο cockpit της οποίας βρέθηκε ο Αyrton το 1994, αντιπετώπισε πολλά προβλήματα: Αν και δεν δυσκολεύτηκε να κερδίσει την πρώτη θέση, στις κατατακτήριες δοκιμές των δύο πρώτων Grand Prix, το αυτοκίνητό του δεν κατάφερε να τερματίσει, ενώ ο νεαρός Michael Schumacher με ισάριθμες νίκες προηγούνταν στο πρωτάθλημα. Στον τρίτο αγώνα, στην Ίμολα, ο Senna ζήτησε από τους μηχανικούς τους κάποιες τροποποιήσεις. Λέγεται πως αυτές έγιναν στον κολώνα του τιμονιού, αν αυτό έχει ακόμη κάποια σημασία. Η πίστα “Εnzo Ferrari” ζούσε ένα πολύ άσχημο Σαββατοκύριακο ύστερα από τον χαμό του νεαρού Ratzenberger, τον πρώτο θάνατο πιλότου σε Grand Prix από το Καναδικό Grand Prix του 1982 (Ricardo Palletti). Η ατμόσφαιρα ήταν βαρειά κι ο Senna έντονα φορτισμένος, παρόλα αυτά όμως είχε κατορθώσει με τον χρόνο του στις κατατακτήριες δοκιμές να εξασφαλίσει την pole position για 65η φορά και να ξεκινήσει τον αγώνα του από την πρώτη θέση. Επτά γύρους αργότερα -κι ενώ βρισκόταν στην κορυφή- συνέβη το μοιραίο στην στροφή “Tamburello”, εκεί όπου το 1989 ο Gerhard Berger έκανε επίσης μια άσχημη έξοδο με την Ferrari του, χωρίς ευτυχώς περαιτέρω επιπτώσεις. Η Williams έπεσε ακυβέρνητη στον τοίχο και -όπως λένε- το θανατηφόρο χτύπημα στον Βραζιλιάνο έδωσε ένα σπασμένο κομμάτι της εμπρός ανάρτησης. Το τι ακριβώς έγινε και τα ακριβή αίτιά του μάλλον δεν πρόκειται να το μάθουμε ποτέ, αν και οι ενδείξεις για το “αδυνάτισμα” της κολώνας του τιμονιού είναι ισχυρές. Οι πρώτοι μήνες μετά τον θάνατο του Senna υπήρξαν παραληρηματικοί για την Formula 1 και σημαδεύτηκαν από ατυχήματα, απότομη πτώση της θεαματικότητας και… αχυρόμπαλες για την μείωση των ταχυτήτων, κατάσταση που θύμιζε τους ελληνικούς αγώνες στο Τατόι της παλιάς εποχής. Σιγά –σιγά όμως τα Grand Prix ξαναβρήκαν τον δρόμο τους και η ζωή, όπως πάντα, συνεχίστηκε. Κανείς όμως δεν ξέχασε τον “θεό” της δεκαετούς περιόδου 1984 –1994, που πολύ εύστοχα έγκριτος συνάδελφος τη χαρακτήρισε παλαιότερα με δύο μόνο λέξεις: “Formula Senna”.
Στους μεγαλύτερους όλων των εποχών Ο τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής της Formula 1 Ayrton Senna, συμπεριλαμβάνεται ομόφωνα από τον κόσμο του αυτοκινήτου στον άτυπο και εξαιρετικά ολιγομελή κατάλογο των μεγαλύτερων οδηγών αγώνων του 20ου αιώνα: Tazio Nuvolari, Rudolf Carazziola, Juan Manuel Fanzio, Stirling Moss, Jim Clark, Jackie Stewart, Ayrton Senna, Alain Prost. (O Michael Schumacher θα είναι ο επόμενος που θα προστεθεί στην λίστα, όταν η αγωνιστική του σταδιοδρομία ολοκληρωθεί). Σύγκριση μεταξύ των πιλότων αυτών για την ανάδειξη του “απόλυτου ενός” είναι φυσικά ανέφικτο να γίνει, εφόσον η δράση τους καλύπτει μια περίοδο 80 χρόνων, όπου στο αυτοκίνητο και στον τρόπο οδήγησής του σταδιακά λόγω της διαρκούς εξέλιξης άλλαξαν τα πάντα.
Ayrton Senna –Jim Clark: Οι ομοιότητες Από τους προαναφερόμενους πολύ μεγάλους οδηγούς, μόνο δύο αφιερώθηκαν στους αγώνες με τόση “θρησκευτικότητα”: Για τον Αyrton Senna και τον Σκοτσέζο Jim Clark τα Grand Prix ήταν κάτι ιερό κι ο τελικός στόχος και των δύο ήταν να γίνουν παγκόσμιοι πρωταθλητές, τίποτε λιγότερο. Μοναδική ήταν επίσης κι η αφοσίωσή τους στον σκοπό αυτό, καθώς για εκείνους ο τίτλος αποτελούσε την Υπέρτατη Αποστολή τους στη Γη. Δεν είναι τυχαία, ούτε προϊόν ενθουσιασμού, η δήλωση του Ayrton αμέσως μετά την κατάκτηση του πρώτου του
πρωταθλήματος στην Formula 1: “Αισθάνομαι πως τώρα βρίσκομαι πιο κοντά στο θεό”. Επίσης και οι δύο διατήρησαν κοινή στάση ως προς την δημιουργία οικογένειας, αφήνοντας το θέμα αυτό για μετά την λήξη της σταδιοδρομίας τους, αφού η πιθανότητα θανάτου στους αγώνες ήταν υπαρκτή κι εκείνοι δεν ήθελαν να πικράνουν κανένα πολύ δικό τους άνθρωπο με τον ενδεχόμενο χαμό τους. Δυστυχώς, η επιλογή τους δικαιώθηκε. Ο Jim και ο Αyrton υπήρξαν οι ταχύτεροι της εποχής τους, γεγονός που φαίνεται από τον αριθμό νικών τους σε κατατακτήριες δοκιμές (33 και 65 αντίστοιχα). Η επίδοση του Clark (οι 33 pole –positions) έκανε 21 χρόνια να ξεπεραστεί (Νότιος Αφρική 1968 –Μονακό 1989) από τον… Senna. Και οι δύο μεγάλοι πιλότοι αγωνίστηκαν για την Lotus, ο ένας σε ολόκληρη την σταδιοδρομία του που συνέπεσε με τους πρώτους της τίτλους, ο άλλος για τρία μόλις χρόνια σημειώνοντας τις τελευταίες της νίκες. Και, προς κακή τύχη του κόσμου των αγώνων και των ιδίων, αμφότεροι είχαν το ίδιο τραγικό τέλος, σε δυστυχήματα περισσότερο ή λιγότερο ανεξιχνίαστα: Η υπόθεση για τον θάνατο του Clark στο Χοκενχάιμ το 1968, ήταν πως κάποιος θεατής διάβηκε κάθετα την πίστα κι ο Σκοτσέζος έπαθε ό,τι έπαθε για να τον αποφύγει. Τέλος, κανείς εκ των δύο δεν είχε τραυματιστεί ποτέ μέχρι τότε από εμπλοκή σε ατύχημα στον αγώνα.
Αyrton Senna –Michael Schumacher: Oι διαφορές Αρκετοί λένε πως αν ο Αyrton δεν είχε σκοτωθεί, ο Γερμανός πολυπρωταθλητής δεν θα ήταν αυτός που είναι σήμερα. Όμως, ο συλλογισμός αυτός δεν φαίνεται σωστός, αφού την χρονιά του θανάτου του ο Senna ήταν ήδη 34 ετών, ενώ το 1994 ο Μichael ήταν μόλις 25. Οι σταδιοδρομίες τους συναντήθηκαν λοιπόν μόνο για λίγο, έτσι θα γινόταν επίσης αν ο Βραζιλιάνος ήταν ακόμη ανάμεσά μας, εφόσον βάσει των ηλικιακών του περιθωρίων πιθανά θα συνέχιζε να αγωνίζεται μέχρι το 1996 –1997: Αν και δεν είναι σωστό να μιλάμε με υποθέσεις, το πολύ –πολύ ο Schumacher να είχε καμμιά 10αριά νίκες λιγότερες και να μετρούσε ως τώρα 4-5 πρωταθλήματα, και πάλι όμως τα συνολικά στατιστικά του θα ήταν κορυφαία. Άλλωστε, ακόμη τα αυξάνει. Ο Γερμανός σε καμμία περίπτωση δεν αγγίζει
την “θρησκευτικότητα” με την οποία ο Βραζιλιάνος αντιμετώπιζε τους αγώνες, παρά το γεγονός ότι η προετοιμασία του γι αυτούς είναι πάρα πολύ εντατική και δημιουργεί νέα επιστημονικά όρια: Σε αντίθεση με τον μεγάλο εκλιπόντα, εκείνος παρουσιάζεται εκνευριστικά προσγειωμένος σε αυτό που κάνει, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που ακόμη ξαφνιάζονται όταν λέει πως “απλά κάνει την δουλειά του”. Ποιος ήταν ο πιο γρήγορος; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε, αφού σε άλλες πλέον συνθήκες αγωνίστηκε ο ένας και σε διαφορετικές συνεχίζει να πρωταγωνιστεί ο άλλος. Ακόμη μία σημαντική διαφορά τους έγκειται στην αξιοσύνη και την λαμπρότητα των αντιπάλων τους. O Senna είχε σε ολόκληρη την καριέρα του απέναντί του ως “αντίπαλο δέος” τον πολυπρωταθλητή Αlain Prost, ενώ ο Schumacher ύστερα από την αποχώρηση του Mika Hakkinen δεν αντιμετώπισε ουσιαστικά άλλον ανταγωνιστή κι αυτό μπορεί να είναι ένα μελλοντικό “παράπονό” του, όταν και εκείνος αποσυρθεί. Ο Μichael έχει μπροστά του να ξεπεράσει ή να ισοφαρίσει δύο ακόμη μεγάλες επιδόσεις –ρεκόρ του Αyrton. Χρειάζεται ακόμη οκτώ pole positions για να γίνει ο “απόλυτος πρώτος” και σε νίκες στις κατατακτήριες δοκιμές, ενώ αν κερδίσει το προσεχές Grand Prix στο Μονακό θα φθάσει και εκείνος τις έξι νίκες στο πριγκιπάτο, όσες δηλαδή έχει και ο Senna.
