O Tom Walkinshaw, πρώην διευθυντής αλλά και ιδιοκτήτης αρκετών ομάδων στη Formula 1 (Benetton, Ligier, Arrows), έχασε τη μάχη με την επάρατη νόσο στα 64 χρόνια του.
Ο Walkinshaw γεννήθηκε στη Σκοτία το 1946 και ξεκίνησε την καριέρα του στο μηχανοκίνητο αθλητισμό το 1968, ως οδηγός, πίσω από το τιμόνι ενός MG Midget, πριν πάρει στα χέρια του μια παλιά Lotus Formula Ford 1600. Tην επόμενη χρονιά κατέκτησε τον τίτλο στο πρωτάθλημα Σκοτίας Formula Ford 1600 με μια Hawke. To 1970 συμμετείχε στο Βρετανικό πρωτάθλημα Formula 3, ξεκινώντας τη σεζόν με μια Lotus, για να γίνει στη συνέχεια μέλος της εργοστασιακής ομάδας της March. Ωστόσο, η σχέση του με την ομάδα έληξε με κακό τρόπο, όταν οι σπόνσορές του δεν ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις τους και ο ίδιος υπέστη κατάγματα σε αμφότερα τα πόδια του σε ένα ατύχημα.
Παρά τα συμβάντα αυτά, συνέχισε να αγωνίζεται σε πολλές κατηγορίες, όπως η Formula 5000 και η Formula 2. Mε την καριέρα του στα μονοθέσια να μην πηγαίνει τόσο καλά, το 1974 η Ford τον προσέλαβε να εξελίξει το Ford Capri, με το οποίο θα συμμετείχε στο BTCC (Βρετανικό πρωτάθλημα τουρισμού), όπου κατέκτησε τον τίτλο στην κλάση του. Έπειτα από τη λήξη του συμβολαίου του με την Ford, ο Walkinshaw δημιούργησε το 1976 την TWR (Tom Walkinshaw Racing) και συνέχισε να αγωνίζεται για λογαριασμό της ομάδας του πια. Eκείνη τη χρονιά κατέκτησε την πρώτη του σημαντική νίκη, πλαισιωμένος από τον John Fitzpatrick με μια BMW 3.0 CSL στο Silverstone. To 1981 κατέκτησε τη νίκη στις 24 Ώρες του Spa με τον Pierre Dieudonne, πίσω από το τιμόνι ενός Mazda RX7. Το 1984 κατέκτησε το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα τουρισμού με μια Jaguar XJ-S (καθώς και τη νίκη στις 24 Ώρες του Spa με τους Hans Heyer και Win Percy) και αποχώρησε από την ενεργό δράση το 1988 για να επικεντρωθεί στη διοίκηση της TWR.
Η TWR ξεκίνησε την πορεία της στους αγώνες τροποποιώντας BMW 3.0 CSL για το BTCC. Σύντομα, η Mazda προσέγγισε την TWR για να αναλάβει την εργοστασιακή της ομάδα και αυτός ο συνδυασμός με τον Win Percy στο τιμόνι κατέκτησε τον τίτλο στο BTCC το 1980 και το 1981. Έπειτα από ένα πρόγραμμα με την Opel που δεν υλοποιήθηκε ποτέ, η TWR έκλεισε συμφωνία με την British Leyland, η οποία προέβλεπε ότι η ομάδα του Walkinshaw θα προετοίμαζε αυτοκίνητα για τις θυγατρικές της εταιρίας, Rover και Jaguar. To 1981 η TWR κατέκτησε τη νίκη στο Paris-Dakar με τους Rene Metge/Bertrand Giroux στο τιμόνι ενός Range Rover. To 1982 η TWR αγωνιζόταν με Jaguar στο Eυρωπαϊκό πρωτάθλημα τουρισμού (ETC) και με Rover στο BTCC. Η ομάδα έχασε τον τίτλο του BTCC το 1983 όταν κατηγορήθηκε ότι τα Rover Vitesse της αγωνίζονταν με παράνομα εξαρτήματα. Αυτό οδήγησε τη Rover να στραφεί προς το ΕΤCC, όπου αγωνιζόταν εναντίον της Jaguar, της άλλης ομάδας δηλαδή της TWR.
To 1984, η TWR κατέκτησε τον τίτλο στο ETC με την Jaguar (και τον Walkinshaw οδηγό!) καθώς και τη νίκη στις 24 Ώρες του Spa. Aυτές οι επιτυχίες οδήγησαν τη Jaguar να αναθέσει στην TWR να σχεδιάσει και να κατασκευάσει για λογαριασμό της ένα πρωτότυπο για το Group C, που θα χρησιμοποιούνταν τόσο στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα αντοχής όσο και στο πρωτάθλημα IMSA GT των ΗΠΑ. Τα πρωτότυπα της Jaguar κατέκτησαν το Παγκόσμιο πρωτάθλημα αντοχής το 1987 και το 1988 καθώς και τη νίκη στις 24 Ώρες του Le Mans και τις 24 Ώρες της Daytona το 1988 και το 1990. Το 1991, η ομάδα κατέκτησε και πάλι Παγκόσμιο πρωτάθλημα αντοχής, με το πρωτότυπό της να έχει σχεδιαστεί από τον Ross Brawn.
H TWR άρχισε να παράγει και αυτοκίνητα για το αγοραστικό κοινό, όπως οι Jaguar XJ220 και XJR-15, ενώ κατασκεύαζε την Aston Martin DB7, και συνεργαζόταν με την General Motors στο τμήμα Αυστραλίας της Holden, δημιουργώντας το τμήμα βελτίωσης και μετατροπών της εταιρίας (Holden Special Vehicles - HSV) και συμμετέχοντας σε αγώνες V8 Supercars. Στους αγώνες τουρισμού, η TWR ξεκίνησε συνεργασία με τη Volvo.
Επιπλέον , o Walkinshaw εξελέγη πρόεδρος του BRDC (της λέσχης των οδηγών αγώνων της Βρετανίας) και προσπάθησε να πείσει τον οργανισμό να επεκταθεί στην αυτοκινητική αγορά. Ο Walkinshaw κατάφερε να κάνει το BRDC να αγοράσει το 50% της επιχείρησής του με γκαράζ έναντι 8 εκατομμυρίων δολαρίων. Εντέλει, το BRDC τον εκπαραθύρωσε για αυτό το ζήτημα και ο Walkinshaw αγόρασε πίσω τις μετοχές, έναντι 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων!
Το 1991 ο Walkinshaw προσλήφθηκε από την Benetton ως διευθυντής μηχανολογίας και έφερε σε αυτήν τον Ross Brawn (προς αντικατάσταση του John Barnard στην τεχνική διεύθυνση). Ο Walkinshaw έπαιξε σημαντικό ρόλο στην «αρπαγή» του Michael Schumacher από την Jordan, καθώς ο Σκοτσέζος γνώριζε το νεαρό τότε οδηγό πολύ καλά. Τον είχε άλλωστε αντίπαλο στο Group C, όπου ο Γερμανός αγωνίζονταν με την Sauber-Mercedes και είχε αναγκαστεί πολλές φορές να καταστρώσει ειδικές στρατηγικές για την Jaguar όταν o φέρελπις τότε Michael οδηγούσε το ασημί βέλος. Η Benetton κατέκτησε τον τίτλο το 1994 με τον Schumacher έπειτα από πολλές κατηγορίες για τεχνικές και αγωνιστικές παραβάσεις (χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων, αφαίρεση φίλτρων από την αντλία ανεφοδιασμού, αγνόηση μαύρης σημαίας) και ο Flavio Briatore έστειλε τον Walkinshaw στη Ligier, της οποίας είχε αγοράσει το ήμισυ εκείνη τη χρονιά για να εξασφαλίσει τους κινητήρες της Renault για το 1995.
Όταν o Briatore διαπίστωσε ότι δεν έχει το δικαίωμα να είναι ιδιοκτήτης μιας ομάδας και να διοικεί άλλη, πούλησε το 50% της Ligier στον Walkinshaw, ο οποίος επανέφερε τον Frank Dernie ως τεχνικό διευθυντή, αν και η ομάδα χρησιμοποιούσε το μονοθέσιο της Benetton για το 1995 (με κινητήρες Mugen-Honda). Ο Walkinshaw ήθελε να αγοράσει ολόκληρη την ομάδα, αλλά ο ιδρυτής της, Guy Ligier απέτρεψε τις προσπάθειές του επειδή δεν ήταν Γάλλος και έτσι ο Σκοτσέζος έδωσε πίσω στον Briatore τις μετοχές του και αποφάσισε να αγοράσει το Μάρτιο του 1996 το 40% της Arrows (και τον έλεγχό της, αφού ο συνεργάτης του Peter Darnbrough αγόρασε το 11% των μετοχών), παίρνοντας τον Dernie μαζί του. Πολλοί από τους υπαλλήλους της Ligier διαπίστωσαν ότι είχαν υπογράψει συμβόλαια με την TWR και αναγκάστηκαν να κατευθυνθούν προς την Arrows, ενώ ο Walkinshaw πήρε μαζί του και τους σπόνσορες Parmalat και Power Horse.
Παράλληλα το 1996, η TWR σχεδίασε ένα πρωτότυπο (την WCS-95) με το οποίο η Porsche νίκησε στις 24 Ώρες του Le Mans δυο φορές (το 1996 με οδηγούς τους Manuel Reuter, Dany Jones και Alex Wurz -ο οποίος έγινε έτσι ο νεώτερος νικητής του θεσμού- και το 1997 με τους Michele Alboreto, Stefan Johansson και Tom Kristensen, στην πρώτη νίκη του Δανού, ο οποίος έχει επικρατήσει περισσότερες φορές -8- από οποιονδήποτε άλλο στον αγώνα αντοχής), ενώ έκανε συμφωνία να κατασκευάζει συμβατικά αυτοκίνητα για την Volvo.
O Walkinshaw κατάφερε για το 1997 εξασφαλίσει τις υπηρεσίες του παγκόσμιου πρωταθλητή Damon Hill και η Arrows μετέφερε το αρχηγείο της στο Leafield. H ομάδα ανακοίνωσε ότι θα χρησιμοποιούσε κινητήρες της Yamaha και ελαστικά της Bridgestone. O Walkinshaw είχε καταφέρει να πείσει την Bridgestone να εισέλθει στη Formula 1 ένα χρόνο νωρίτερα απ’ ότι είχε αρχικά προγραμματίσει και η ιαπωνική εταιρία χρησιμοποίησε το πλαίσιο της Ligier του 1995 για να εξελίξει τα ελαστικά της, τα οποία παραλίγο να χαρίσουν τη νίκη στον Hill στην Ουγγαρία. Ωστόσο, όταν μερικά υδραυλικά προβλήματα τον έκαναν να περιοριστεί στη 2η θέση, κάνοντας την ομάδα να χάσει την τελευταία ευκαιρία της να κατακτήσει μια νίκη στην πολύχρονη ιστορία της (από το 1978).
Στο μέσο της σεζόν του 1997, ο Walkinshaw προσέλαβε τον John Barnard και αναδιάρθρωσε το τεχνικό τμήμα της Arrows. Επίσης, αγόρασε την εταιρία εξέλιξης κινητήρων του Brian Hart, ο οποίος είχε σχεδιάσει τον κινητήρα της Yamaha. Τα επόμενα δυο χρόνια η ομάδα χρησιμοποιούσε τις ιαπωνικές 10κύλινδρες μονάδες τις οποίες εξέλισσε (με τις νεοαποκτηθείσες εγκαταστάσεις του Hart) και βάφτισε Arrows.
Εκείνο τον καιρό, ο Walkinshaw είχε φτάσει στο απόγειο της καριέρας του, με μια περιουσία 150 εκατομμυρίων δολαρίων. Είχε γίνει γνωστός ως ασυμβίβαστος και αμφιλεγόμενος χαρακτήρας, όχι πολύ ψηλός αλλά ιδιαίτερα μυώδης, ο οποίος δε δίσταζε να επιδεικνύει τη φυσική του δύναμη, αποδεικνύοντας ότι δεν τον ένοιαζε ποιον θα αναστάτωνε για να περάσει το δικό του. Σε έναν αγώνα σπορ αυτοκινήτων κάποτε, είχε αρπάξει ένα δημοσιογράφο με του οποίου τα άρθρα δεν ήταν ευχαριστημένος, τον έσυρε διασχίζοντας το pit lane και τον κρέμασε απ’ έξω από το pit wall ενόσω τον «έλουζε» με κοσμητικά επίθετα και δίπλα περνούσαν αγωνιστικά αυτοκίνητα με 300 χλμ/ώρα...
Η Arrows όμως δεν τα πήγε πολύ καλά στις δυο αυτές χρονιές (7η το 1998, 9η το 1999), ενώ ο Barnard αναχώρησε γρήγορα για την Prost. Στο τέλος του 1999 υπήρξε μια ανακατάταξη στους μετόχους, με τον Νιγηριανό πρίγκιπα Malik ado Ibrahim να ηγείται μιας κοινοπραξίας εταιριών (Morgan Grenfell Private Equity) που αγόρασε το 60% των μετοχών της Arrows, ενώ ο Walkinshaw διατήρησε το υπόλοιπο 40%. Ο Malik εξαφανίστηκε από το προσκήνιο έπειτα από μόλις λίγους μήνες και ο Walkinshaw είχε ξανά τον απόλυτο έλεγχο.
Για το 2000 ο Walkinshaw κατάφερε να εξασφαλίσει για βασικό σπόνσορα την Orange, τις υπηρεσίες του τεχνικού διευθυντή Egbahl Hamidy και τους κινητήρες της Supertec (εξελιγμένοι Renault). Ωστόσο, η ομάδα αναγκάστηκε να πληρώσει 700.000 δολάρια στον Pedro Diniz και 1,5 εκατομμύριο δολάρια στον Mika Salo, σε αμφότερες τις περιπτώσεις λόγω παράβασης συμβολαίου. Προς το τέλος της σεζόν ο Hamidy εξέφρασε την επιθυμία του να μεταβεί στη Jordan, κάτι που οδήγησε σε προσφυγές στα δικαστήρια μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταγραφή την άνοιξη του 2001. Μέχρι τότε, η Arrows είχε εξασφαλίσει τους κινητήρες της Asiatech (εξελιγμένοι Peugeot), αλλά είχε χάσει πολλά μέλη του τεχνικού της τμήματος.
Για το 2002, ο Walkinshaw θα χρησιμοποιούσε κινητήρες της Cosworth, θα διατηρούσε τον Enrique Bernoldi, λόγω της οικονομικής υποστήριξης που του παρείχε η Red Bull και προσέλαβε τον Heinz-Harald Frentzen όταν η Prost (πρώην Ligier) χρεοκόπησε. Μάλιστα, σχεδόν ό,τι είχε απομείνει από την Prost έπειτα από τη ρευστοποίησή της, αγοράστηκε (έναντι μόλις 2,6 εκατομμυρίων δολαρίων) από μια εταιρία που ονομαζόταν Phoenix Finance Ltd. και την οποία εκπροσωπούσε (χωρίς να σημαίνει ότι του άνηκε), ο πολύ καλός φίλος του Walkinshaw, Charles Nickerson, team mate του στην ομάδα της Jaguar στο ETCC στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ο Walkinshaw ανέφερε ότι η TWR θα παρείχε μονάχα μηχανολογικές υπηρεσίες στη Phoenix, αλλά στην πραγματικότητα προσπαθούσε να εξασφαλίσει το μερίδιο της Prost στα εμπορικά δικαιώματα της F1. H Phoenix ταξίδεψε μέχρι τη Μαλαισία για το δεύτερο Grand Prix της σεζόν (με τα γαλλικά μονοθέσιο της προηγούμενης χρονιάς, τα οποία όμως κατασχέθηκαν από τις μαλαισιανές αρχές), αλλά η FIA ξεκαθάρισε ότι δε θα την έκανε δεκτή.
Με το σχέδιο της Phoenix να έχει αποτύχει, ο Walkinshaw είχε να αντιμετωπίσει πολύ μεγάλα οικονομικά προβλήματα με την Arrows. Στο Γαλλικό GP οι δυο οδηγοί της ομάδας βγήκαν από τα pits μονάχα για μια γρήγορη προσπάθεια εκτός του 107% του χρόνου της pole που εξασφάλιζε μια θέση στην εκκίνηση, ενώ το Γερμανικό GP του 2002 αποτέλεσε την τελευταία συμμετοχή της ομάδας στη Formula 1. Η μάχη του Walkinshaw με τους επενδυτές του έγινε καταστροφική και η προσπάθεια πώλησης της ομάδας στη Red Bull απέτυχε.
Στο τέλος του 2002 η Arrows ρευστοποιήθηκε και το ίδιο συνέβη και στoν όμιλο TWR, ο οποίος βρέθηκε με χρέη 30 εκατομμυρίων δολαρίων. Το 2006, το Leafield θα γινόταν η έδρα της Super Aguri, που επέζησε μέχρι την άνοιξη του 2008. Γιατί όμως απέτυχε ο Walkinshaw στη Formula 1; Kάποιοι πιστεύουν ότι η πτώση του επήλθε επειδή αφιέρωνε πολύ χρόνο στις άλλες επιχειρηματικές του δραστηριότητες όπως η TWR και η ομάδα ράγκμπι Gloucester Rugby Club (την οποία αγόρασε το 1997) και δεν επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην ομάδα της Arrows. Μάλιστα, έγινε πρόεδρος της Premiership Rugby, το σύνδεσμο των καλύτερων ομάδων του αθλήματος, για μια τετραετία (μέσα στην οποία παρουσιάστηκε το salary cap και η προσέλευση του κόσμου αυξήθηκε κατά 33%) σε δύσκολα χρόνια για την Arrows. Στη σταδιοδρομία του όμως, ήταν εκπληκτικό πόσες φορές κατάφερε να βρει επενδυτές για να σώσει την κατάσταση, επιδεικνύοντας τις επιχειρηματικές του ικανότητες.
Έπειτα από τη ρευστοποίηση της TWR, το τμήμα της εταιρίας στην Αυστραλία αγοράστηκε από την Holden. Επειδή οι κανονισμοί του V8 Supercar Championship Series απαγορεύουν σε μια αυτοκινητοβιομηχανία να είναι ιδιοκτήτρια μιας αγωνιστικής ομάδας, η Holden Racing Team (HRT) πουλήθηκε στον οδηγό Mark Skaife, ενώ η K-Mart Racing στους John και Margaret Kelly, γονείς των οδηγών στα V8 Supercars, Todd και Rick.
O Walkinshaw επέστρεψε στο V8 Supercars της Αυστραλίας το 2005, μέσω της Walkinshaw Performance, η οποία ανέλαβε την κατασκευή και τη συντήρηση των αυτοκινήτων της Holden Racing Team και της HSV Dealer Team, των παλιών ομάδων της TWR δηλαδή. Ο Walkinshaw αγόρασε επίσης και την αυστραλιανή αυτοκινητοβιομηχανία Elfin Sports Cars που κατασκευάζει οχήματα υψηλών επιδόσεων σε μικρές ποσότητες και χρησιμοποιώντας αυτήν, η Walkinshaw Performance κατάφερε να εξελίξει τα βασιζόμενα σε μοντέλα της Holden αγωνιστικά αυτοκίνητα για το V8 Supercars.
To 2007, μέρος των μετοχών της HRT επέστρεψε στα χέρια του Walkinshaw και στα τέλη του 2008 ολοκλήρωσε την αγορά της ομάδας, η οποία έχει κατακτήσει 6 πρωταθλήματα στο V8 Supercars (και άλλες τόσες νίκες στα 1000 χλμ. του Bathrust), όντας η πιο επιτυχημένη ομάδα του θεσμού. H HSV Dealer Team κατέκτησε τους τίτλους οδηγών και ομάδων το 2006 και το 2007, αλλά στο τέλος του 2008, οι John και Margaret Kelly αποφάσισαν να αποχωρήσουν, διαλύοντας την ομάδα, από τις στάχτες της οποίας ιδρύθηκε η Walkinshaw Racing που ξεκίνησε να αγωνίζεται το 2009 στο V8 Supercars.
O Walkinshaw έπασχε από καρκίνο στους πνεύμονες.
Φ.Λ.
fab@4troxoi.gr
